Czy powieść o kardiochirurgu i napisana przez kardiochirurga jest lepsza niż powieść napisana przez laika?

Nigdy nie lubiłem czytać powieści fabularnych. Zawsze uważałem, że to strata czasu. O wiele więcej mogłem się nauczyć z dobrej książki non-fiction i dość często natychmiast zastosować wiedzę w moim codziennym życiu. Potem odkryłem powieści Johna Grishama. Nie były to powieści literackie, ale ich fabuły były wciągające, akcja była szybka i wydawały się nieść przesłanie. Mogłem też rozmawiać o nich z przyjaciółmi - wszyscy zdawali się je czytać. Wyglądało na to, że Grisham sprawił, że thrillery prawnicze stały się dość popularnym tematem rozmów, przynajmniej wśród moich rówieśników.

Pomyślałem więc, że skoro prawnik z wykształcenia, choć wciąż mało praktykujący w wybranym zawodzie, Grisham, może pisać thrillery prawnicze, to mógłbym przynajmniej spróbować swoich sił w thrillerze medycznym. Poza odpowiednim wykształceniem, spędziłem wiele lat na sali operacyjnej i byłem świadkiem mnóstwa wydarzeń wartych opowiedzenia. Mam mnóstwo dramatów i materiału do wykorzystania w moich powieściach.

Przyjrzałem się gatunkowi kryminałów medycznych i na pierwszy rzut oka obraz nie był zbyt interesujący. Mnóstwo "slasherów", katastrof naturalnych spowodowanych przez nikczemne robale, nierealni, tajemniczy seryjni mordercy i niezliczone trupy. Nie interesował mnie ten rodzaj rozrywki i wolałbym historię, która kręci się wokół stołu operacyjnego i pokoju lekarskiego, a nie stołu autopsyjnego czy laboratorium koronera.

Potem znalazłem dwie powieści napisane o kardiochirurgach. Historie były przyzwoite i napisane przez ludzi, którzy albo byli uznanymi powieściopisarzami (jedna), albo aspirowali do bycia nimi (druga). Pierwsza z nich była o wiele lepiej napisana, rzemiosło drugiej było wadliwe, ale w obu szczegóły były nieodpowiednie. Twierdzę, że jeśli akcja rozgrywa się na sali operacyjnej, nie powinno być rażących błędów merytorycznych. To samo dotyczy prawnika w sądzie, który popełnia poważny błąd proceduralny, a jeśli sędzia na ławce nie wezwie go do tego, uważny czytelnik może rzucić flagę na boisku.

Na pytanie "o czym powinienem pisać", większość nauczycieli pisania odpowie: "pisz o tym, na czym się znasz". Ale wiele gwiazd powieści twierdzi, że mogą pisać o wszystkim. Po prostu siadają i piszą. Żadnych obszernych badań. Kreatywność płynie. Potrafią wymyślić wiarygodną historię i za każdym razem tworzą przebój kinowy.

W porządku. Może to działać dobrze w gatunku horroru, paranormalnym lub romansie. Ale czy można sobie wyobrazić Isaaca Asimova piszącego bez doświadczenia profesora biochemii na dużym uniwersytecie? Albo Lwa Tołstoja nie mieszkającego na rosyjskiej wsi? Georges Simenon poznał swój detektywistyczny i policyjny świat, zaznajomił się z nocnym życiem i przestępczością, pracując jako reporter dla lokalnej gazety. Jeśli Dan Brown nie był zaznajomiony z danym tematem, spędził nawet dwa lata ucząc się go i pisząc. Podczas pisania Polowanie na Czerwony Październik, Tom Clancy wyczerpująco przeczytał setki książek opisujących wojnę podwodną i przeprowadził wiele wywiadów z dowódcami okrętów podwodnych. Oryginalny manuskrypt został przeczytany przez dwóch oficerów okrętów podwodnych, którzy znaleźli tylko minimalne błędy rzeczowe w opisie sprzętu i taktyki. A jego historia była tak dobra, że oficerowie wywiadu specjalizujący się w sprawach rosyjskich uważali nawet, że miał on dostęp do stenogramów tajnej komunikacji między rosyjskimi okrętami podwodnymi! Wszyscy jego czytelnicy wiedzą, jak wiele akcji miało miejsce w kadłubie rosyjskiego okrętu podwodnego. Wreszcie, czy Joseph Conrad Korzeniowski byłby w stanie przedstawić dramat życia na statku bez lat spędzonych jako członek francuskiej i brytyjskiej marynarki handlowej?

Jest jeszcze jeden punkt w konstrukcji opowiadań Conrada (i Clancy'ego, jeśli o to chodzi). Ogromna ich część rozgrywa się na statku. Statek to zamknięta przestrzeń. Podobnie jak hałas w zamkniętym pomieszczeniu, gdzie dźwięk jest wzmacniany między ścianami, bliskość marynarzy na statku powoduje, że nawet drobne konflikty stają się większe, eskalują, wzmacniają, a czasem wybuchają. A kiedy autor odpowiednio to zaaranżuje, dobre i złe cechy postaci zostają skontrastowane, a pisarz może wykorzystać to tak, jak Rembrandt używał światła w swoich obrazach, aby wyolbrzymić szczegóły.

A co z przeniesieniem akcji ze statku na salę operacyjną? Ta sama bliskość przestrzeni, wiele zaangażowanych postaci, prawdziwy dramat, scenariusze życia i śmierci? I zobacz, co się stanie, gdy umieścisz ich ludzi z różną tolerancją na stres i ich unikalnymi sposobami reagowania na nieoczekiwane lub, co gorsza, oczekiwane i przerażające wydarzenia? Jak to się ma do dobrej historii?

Najlepsze jest to, że nie trzeba wymyślać ich aż tak wiele. Większość z nich już się wydarzyła. Życie jest bardziej kreatywne, niż wielu czytelników może sobie wyobrazić. Trzeba po prostu tam być, mieć otwarte oczy i chować wydarzenia w swojej pamięci. Później wystarczy je sobie przypomnieć, poskładać i stworzyć zgrabny kolaż.

Pisanie to oczywiście znacznie więcej.

Ale znajomość faktów pomaga stworzyć bardziej realną historię. Ludzie, którzy to wiedzą - docenią to. A ci, którzy nie wiedzą... cóż, nadal mogą się uczyć.