Nagrody Nobla w dziedzinie literatury były wielokrotnie przyznawane polskim pisarzom.
1905 Henryk Sienkiewicz
1924 Władysław Stanisław Reymont
1978 Isaac Bashevis Singer (urodzony w Polsce, pisał o polsko-żydowskiej tradycji kulturowej w języku jidysz)
1980 Czesław Miłosz
1996 Wisława Szymborska.
Dlatego powinienem być i jestem wdzięczny za uznanie, jakie mój kraj otrzymuje od Akademii Szwedzkiej. Ponadto Maria Skłodowska otrzymała Nagrodę dwukrotnie: w dziedzinie fizyki (1903) i chemii (1911). Nie możemy więc narzekać na brak wyróżnień.
Czytając i studiując "Annę Kareninę" dowiedziałem się, że istnieje tylko 11 angielskich tłumaczeń tej książki. Znając tłumaczenie z 1901 roku autorstwa Constance Garnett Wiem, że współczesna praca Marian Schwartz nie może być tym samym, co tłumaczenie Kirila Zinovieffa i Jenny Hughes z 2008 roku. Znam swoje własne trudności w czytaniu tłumaczenia z 1901 roku i przepakowywaniu go na współczesny angielski. A co z tłumaczeniem z cesarskiego rosyjskiego na staroangielski na współczesny angielski? Potem przychodzą rewizje tłumaczeń. Wszystko to przypomina mi grę, w którą graliśmy w dzieciństwie o nazwie "Telefon". Jak adekwatnie można przetłumaczyć niuanse Tołstoja, mistrza języka w sposobie myślenia, zachowania, interakcji społecznych i szczegółów ubioru, gdzie każde słowo się liczy i jest ważne?
Napisano wiele książek krytykujących adekwatność tłumaczeń "Anny Kareniny" lub ich brak.
Poniżej znajdują się wybrane komentarze;
Tłumaczenie z 1911 r. zrewidowało pracę Garnetta z 1901 r., "poprawiając błędy....., zaostrzając prozę, przekształcając brytanizmy i rzucając światło na obszary, których pani Garett nie zbadała". Oto tylko kilka krytycznych uwag.
Włosy Kitty nie należały do niej - błąd rzeczowy w tłumaczeniu.
Buty Kitty "zachwyciły jej stopy", zamiast tego "sprawiły, że jej stopy poczuły się lżejsze".
Tłumaczowi "brakuje prawdziwej wrażliwości językowej, co prowadzi do pominięcia wielu subtelności".
Inne tłumaczenie jest "czytelne, ale z błędami i nieporozumieniami, a także niezdarnością".
Kiedy ktoś patrzy na dzieło sztuki, nie potrzebuje tłumacza, tylko wiedzy i wykształconego smaku. Jak porównać 220 autorów wytypowanych do literackiej Nagrody Nobla napisanych w wielu językach, którzy mieli być oceniani przez Komitet w 2011 roku? Oczywiście musieli mieć tłumaczy, ale jak porównać prozę w jednym egzotycznym języku z poezją w innym?
Jest więc dużo miejsca na osąd. W medycynie osąd jest procesem decyzyjnym, gdy nie mamy wystarczających danych na temat stanu pacjenta. Dlatego mogą wystąpić błędy w procesie.
I jest miejsce na stronniczość. Zamierzone i niezamierzone.
Zwycięzcy są ogłaszani w dniu urodzin Nobla, 10 grudnia. Tożsamość wszystkich nominowanych jest ukrywana przez 50 lat, więc jesteśmy oddzieleni od prawdziwego dramatu.
Istnieje morze kontrowersji.
Czeski pisarz Karel Čapek nie otrzymał nagrody. Jego pisma były postrzegane jako obraźliwe dla Niemców.
W. H. Auden nie otrzymał nagrody z powodu błędów w tłumaczeniu i przyznania się do homoseksualizmu.
John Steinbeck otrzymał nagrodę w 1962 roku. Został wybrany jako "kompromis" między pisarzami, jako "najlepszy ze złych".
Aleksander Sołżenicyn otrzymał nagrodę w 1970 roku. Nie chciał jechać do Szwecji, by osobiście odebrać nagrodę z obawy, że sowiecki rząd nie pozwoli mu wrócić do kraju. Zaproponował ceremonię w szwedzkiej ambasadzie w Moskwie, ale Szwedzi odmówili. Odebrał ją później, gdy został deportowany z ZSRR.
Argentyński pisarz Jose Luis Borges był kilkakrotnie nominowany, ale odmówiono mu przyznania nagrody ze względu na jego poglądy polityczne. Był zbyt prawicowy. Pisarze tacy jak Sartre i Neruda otrzymali nagrodę, mimo że ich poglądy zdecydowanie popierały Generalissimusa Stalina.
Salman Rushdie i Arthur Miller nie dostali jej, bo byłaby "zbyt przewidywalna i zbyt popularna" (?). W przypadku Rushdiego pojawiła się również opinia, że fatwa wydana przez ajatollaha Chomeiniego była czynnikiem decydującym. W rezultacie dwóch członków komisji podało się do dymisji.
No i proszę. Pojawiają się oskarżenia o nieprawidłowości. A to tylko fakty, o których wiemy.
Twierdzę, że nawet w dobrej wierze niemożliwe jest porównywanie utworów literackich napisanych w różnych językach, prozy i poezji, pochodzących z różnych scenariuszy społeczno-ekonomicznych i politycznych przez sędziów, którzy są zwykłymi ludźmi, a zatem są stronniczy.
Lew TołstojAutor "Anny Kareniny" był brany pod uwagę do nagrody w 1902 roku. Nigdy jej nie otrzymał. Powód - Szwedzi nie lubili Rosjan. Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury w 1902 roku otrzymali Christian Matthias Theodor Mommsenktóry był tylko pisarzem na pół etatu.
Tak więc zwycięzca każdego roku powinien być wymieniony z gwiazdką.
